Szanowni Państwo,
w wywiadzie ze Spike'em Jonzem Wojciech Orliński, redaktor Gazety Wyborczej, posłużył się ostatnio słowem prukanie (cytuję fragment: „(…) tworzy Pan filmy będące wyrafinowanym żartem filozoficznym, a jednocześnie (…) produkuje serial «American Jackass», który pozostaje na poziomie dowcipów o prukaniu”). Chciałbym zapytać, co owo „prukanie” znaczy. Nie znalazłem go ani u Doroszewskiego, ani u Szymczaka, przypuszczam zatem, że to rzecz nowa w polszczyźnie. Na podstawie kontekstu, w którym wyraz ten się pojawił, oraz przykładów wyszperanych w Internecie przeczuwam, że nie można się po prukaniu spodziewać niczego miłego, ale – z ciekawości – chciałbym poznać „oficjalną” definicję. Zastanawia mnie również fakt pojawienia się tego słowa (w moim odczuciu nieco wulgarnego) w ogólnopolskim dzienniku, co mogłoby świadczyć, że jest już ono ogólnie przyjęte, a przynajmniej znane.
Łączę wyrazy szacunku i pozdrowienia
Stanisław Danecki

Jeszcze o pisowni [O/o]jciec [C/c]hrzestny.
W tekście powieści (tłum. B. Zieliński, ISBN 83-89651-85-8) jest to nazwa własna:
str. 11: A był tylko jeden człowiek, który mógł załatwić taką sprawę. Ojciec Chrzestny.
str. 12: określająca (…) miarę jego szacunku dla Ojca Chrzestnego.
str. 29: zobaczył, że Ojciec Chrzestny wycofuje się z zabawy (…).
str. 47: – Ojcze Chrzestny, Ojcze Chrzestny – wykrztusił nieprzytomnie (…).
Itd.
Czy to nie przemawia za stosowaniem dużych liter również w tytule?

Dzień dobry!
Jaka jest poprawna forma przymiotnika utworzonego od rzeczownika eutanazja: eutanatyczny (np. zabieg) czy eutanazyjny? SPP milczy na ten temat.

Czy można przyswoić coś czemuś? Np. przyswoić książkę językowi (w znaczeniu przetłumaczyć książkę na dany język)? Moja intuicja, a także SJP, mówią mi, że nie. Wydaje mi się, że także sama budowa słowa świadczy o tym, że ma ono charakter zwrotny, czyli, że przyswoić coś można tylko sobie, a nie komuś/czemuś. Czy mam rację?
Serdecznie pozdrawiam Poradnię
Magda Chudzik

Mam pytanie dotyczące definicji PWN słowa Murzyn: „człowiek należący do rasy czarnej”. Czy PWN nie powinno się zdystansować się od pojęcia rasy? Wydaje się to ważne nie tylko ze względu na to, że biolodzy i antropolodzy fizyczni uznają podział ludzi na rasy za wysoce kontrowersyjny, ale również ze względu na negatywne ideologiczne konotacje pojęcia słowa rasa.
Czy nie warto też zaznaczyć, że słowo Murzyn – choć wielu osobom wciąż wydaje się neutralne – może być dla niektórych obraźliwe?

W podręczniku wprowadzony jest podział wypowiedzeń. Dzielą się one na czasownikowe (zdania) i nieczasownikowe. Wśród ostatnich są dwa rodzaje wypowiedzeń: dopuszczające możliwość wprowadzenia orzeczenia czasownikowego (równoważniki zdania) i niedopuszczające możliwości jego wprowadzenia (wykrzyknienia i zawiadomienia). Ta klasyfikacja jest poprawna? Na jakiej podstawie można rozróżnić równoważniki zdań i zawiadomienia, i wykrzyknienia? Proszę o podanie przykładów ww. wypowiedzeń.

Jak określić kogoś, kto jest zazwyczaj chudy, ale roztył się, przytył albo utył – roztyty, przytyty i utyty? Kiedy np. chcę powiedzieć, że Russell Crowe w nowym filmie jest mocno… no właśnie, jaki? Nie chcę użyć określenia gruby, otyły czy korpulentny, bo znaczą one coś innego niż kogoś, kto utył i roztył się np. dla potrzeb roli filmowej. Słowa roztyty, przytyty i utyty znalazłem jedynie w słowniku wyrazów bliskoznacznych, zdefiniowane jako potoczne.

Jak brzmi prawidłowa nazwa osoby/osób współcześnie nielegalnie zamieszkujących w opuszczonych mieszkaniach i domach? Która z form obowiązuje w języku polskim?
1. SQUATTERS (ang.)
2. SKŁOTERSI :)
3. SKWATERZY – osadnicy w USA i Australii walczący o uznanie ich praw do zajętej ziemi (XIX w.)
Ostatnia forma nie odnosi się do dzisiejszych squattersów.
Pozdrawiam
Ewa

Dzień dobry!

Czy znają może Państwo stronę w Internecie (no właśnie, a ten wyraz z wielkiej?) poświęconą kryteriom poprawności językowej, czy kryteria to to samo, co zasady ortograficzne?

Dziękuję za odpowiedź.

Pozdrawiam serdecznie!

Agnieszka K.

Jak poprawnie odmienić nazwę miejscowości Swornegacie (woj. pomorskie)? Spotyka się dwa sposoby odmiany, np.: do Swornegaci, do Swornychgaci.